سرویس فدرال: اواخر ماه نوامبر سال جاری شرقشناسان برجسته روسیه برای
بحث و گفتگو حول موضوع اسلام در روسیه و بررسی آن در سطح دیگر کشورهای دنیا و
درگیریهای مسلحانه در خاور میانه گرد هم آمدند.
یکی از موضوعات مهمی که در این جلسه مطرح شد به موضوع چگونگی اثر بخشی مقامات
روسیه و مسلمانان کشور به کار با سازمانهایی همچون اتحادیه جهانی علمای اسلامی به
ریاست شیخ یوسف القرضاوی بود. این سازمان یکی از بزرگترین و بانفوذترین سازمانهای
جهانی است که نزدیک به 90 هزار عالم اسلامی، اندیشمند، فقیه و مجهتد را در در یک
جا جمع کرده است.
کار اثربخش با افکار عمومی در میان مسلمانان ظرافتهای زیادی دارد؛ کارمندان
دولت که برای انجام این وظیفه گمارده میشوند، معمولا کاری از پیش نبرده و در
بیشتر موارد منافع مسلمانان را در نظر نمیگیرند.
در طول سالهای پس از فروپاشی نسل جدید جوانان تحصیل کرده مسلمان که در خصوص
رویدادهای کلیدی در کشور و عرصه جهانی موضع مستقلی اتخاذ میکنند، رو به رشد فزونی
گذاشته است.
به عبارتی، جوانان تحصیل کرده مسلمان در روسیه به بخش جدایی ناپذیری از جمعیت
یک و نیم میلیاردی مسلمانان دنیا تبدیل شده است. به همین خاطر، کارکنان دولت
بایستی دائما این عامل را در نظر داشته باشند که بخشی از جمعیت فعال مسلمان در
روسیه همیشه نگاهی مستقل به سیاستهای داخلی و خارجی کشور دارند.
تلاش برای کنار زدن این گروه به واسطه تبلیغات و یا حتی سوق دادن آنها به سمت
ادارات دینی به شیوهای که کلیسای ارتدوکس روسیه در پیش گرفته، با شکست روبرو خواهد
شد. ساختار ادارات دینی اسلامی چه در روسیه و چه در سایر کشورهای دنیا با ساختار
ادارات دینی در کشورهای غیراسلامی متفاوت است. مسلمانان هیچگاه در هرم قدرت با هم
متحد نبوده و هیچ مرکز واحدی برای تصمیمگیری به سبک پاتریارک ارتدوکس یا پاپ
کاتولیکها نداشتهاند؛ اما این همه ماجرا نیست.
مرکز تصمیمگیری و توسعه اندیشههای دینی برای مسلمانان روس در مسکو واقع شده
و نه جایی در خارج از کشور – عربستان سعودی، قطر، کویت و ترکیه و ...
ساختار اداره امور دینی در اسلام با حضور علمای دین، فقها و مجتهدین گره خورده
است و این افراد تعیین کننده اندیشههای دینی و حتی افکار دینی – سیاسی در دنیای اسلام هستند.
در قرون گذشته نفوذ و تاثیر علمای اسلامی در دنیای اسلام به اندازهای گسترده بود
که آنها حتی قدرت خلفا و سلاطین را نیز محدود میساختند.
اتحادیه جهانی علمای اسلامی، امروز در اینجا با هم متحد شدهاند، اما مسئولین
حکومتی روسیه مدتهاست که این حقیقت را نادیده میگیرند. با وجود نفوذ زیاد این
اتحادیه بر اذهان میلیونها مسلمان در دنیا، نه مسلمانان روس و نه ادارات دینی در
روسیه و نه حتی مقامات و مسئولین روسیه تا چندی پیش دلیلی برای ارتباط با این
سازمان نمیدیدند.
سالهای متمادی مقامات روس ترجیح میدادند که این اتحادیه را به خاطر موضعگیری
مستقل مورد انتقاد قرار داده و رهبران آن را متهم به بیتوجهی نسبت به منافع روسیه
در دنیای اسلام کنند.
با این حال، ریاست این اتحادیه نشان داد که خواهان ارتباط و همکاری نزدیک با رهبران مسلمانان روس و حتی مقامات و مسئولین کشور است؛ نمونه آن کارهای شیخ “علی
الکاراداقی” یکی از رهبران این اتحادیه در محور روسیه است.
وی حتی از تشکیل شورای فقه روسیه برای توسعه موازین حقوق اسلامی مختص مسلمانان
در روسیه حمایت بعمل آورد. دهها سال است که در اروپا مشابه این کارها انجام میشود؛
شورای اروپایی برای فتاوی و تحقیقات و همچنین شورای فقه در امریکای شمالی از مدتها
پیش فعال هستند؛ اما در روسیه پیشنهاد تشکیل این شورا در صف انتظار میماند.
بدون پرورش دانشمندان برجسته، فقها و مجتهدین در روسیه، بدون در نظر گرفتن
اندیشه و موضع آنها در مسایل کلیدی کشور و بدون توسعه گفتگوهای گسترده با
روشنفکران امت اسلامی (رهبران اتحادیه اسلامی) مسکو و سایر کشورهای خاورمیانه
کورکورانه و با گوشهای ناشنوا به گفتگوهای خود با یکدیگر ادامه خواهند داد.
در شرایطی که روسیه بیش از پیش به گرداب درگیریهای مسلحانه در سوریه کشیده میشود
(از نظر بسیاری مسلمانان دنیا این درگیریها بین پیروان تشیع و تسنن است)، انجام
گفتگوهای مستقیم بین مسکو و اتحادیه جهانی علمای اسلامی اهمیت بیشتری پیدا میکند.
منبع: سایت شورای مفتیان روسیه
http://muslim.ru/articles/278/14252/